Uit onderzoek van Trimbos-instituut, het RIVM en GGD GHOR Nederland blijkt dat studenten zich minder thuis voelen op de hogeschool, ondanks dat ze er veel tijd doorbrengen. Omdat studenten het belangrijker vinden om erbij te horen op de opleiding, zullen ze daardoor niet snel hulp zoeken of zich kwetsbaar opstellen ten opzichte van hun mentale gezondheid.
Docenten hebben een sleutelrol als het gaat om het vroegtijdig signaleren van mentale ongemakken bij studenten. Studenten zullen eerder geneigd zijn van zich te laten horen als ze zich gesteund voelen door hun docent. “Als studenten zich meer verbonden voelen, kunnen we voorkomen dat gevoelens van eenzaamheid, depressie en angst onopgemerkt en onaangekondigd escaleren (Trimbos, 2021).”
Met deze tips kunnen docenten en onderwijsinstellingen studentenwelzijn een positieve boost geven:
1. Zet in op binding!
Vergroot de binding met de opleiding, de docenten en de studenten onderling door middel van studentonboarding. Studenten verdienen een goede onboarding die ze gestructureerd wegwijs maakt in hun nieuwe levensfase als student. Door studenten zich sneller thuis te laten voelen en in verbinding te brengen met medestudenten vergroot de betrokkenheid en verlaagt de kans op studie-uitval.
2. Geef studenten de kans om te vertellen hoe het echt met ze gaat door ernaar te vragen. Neem de antwoorden daarbij serieus. Als studenten zich gehoord en vertrouwd voelen en vertrouwen hebben, trekken ze eerder aan de bel. Vind je het lastig om een gesprek te starten? Een goed studieloopbaanprogramma geeft docenten handvatten voor persoonlijke gesprekken.
3. Wees als docent een rolmodel voor studenten.
Wees zelf open over je eigen onzekerheden of hoe je zelf ook met vallen en opstaan bent gekomen waar je nu bent, zodat de student zich met jou kan identificeren en leert dat iedereen leert door fouten te maken en weer op te staan.
4. Besteed aandacht aan de persoonlijke ontwikkeling. Wie is de student? Waar wil hij naar toe? Hoe ervaart de student bepaalde leerervaringen? Hoe gaat de student om met stress of onzekerheden en hoe kan je de student daarin helpen groeien? Het Edubook Studie en Loopbaan (SLB) geeft concrete invulling aan de leerlijn gedurende de hele studie. Dit programma is goed te combineren met projectonderwijs: studenten kunnen zo de theorie in het Edubook koppelen aan hun eigen ervaringen en hierop reflecteren in het bijbehorende portfolio.
5. Wees verantwoordelijk. Signaleer wanneer het niet goed gaat met een student, bijvoorbeeld als deze meerdere malen afwezig is bij werkgroepen of vaak ‘down’ overkomt.
Persoonlijke ontwikkeling in de onderwijsvisie
Met bovenstaande tips kunnen docenten aan de slag om het welbevinden van studenten positief te beïnvloeden. Het zou nog meer helpen als het management van de hogeschool of opleiding persoonlijke ontwikkeling ziet als een onderdeel van de onderwijsvisie door bijvoorbeeld studieloopbaan, een onboardingtraject of een combinatie van beide te verplichten. Ook Jolien Dopmeijer van het Trimbos Instituut ziet mogelijkheden voor het onderwijsmanagement om het welbevinden van jongeren positief te beïnvloeden:
“Terwijl de visie van de meeste onderwijsinstellingen vooral gericht is op het ontwikkelen van vaardigheden, kennis en socialisatie, is er een gebrek aan aandacht voor de identiteitsontwikkeling van studenten. Deze ontwikkeling is juist zo cruciaal voor het mentaal welbevinden van jongeren. Daarom moet persoonlijke ontwikkeling ook onderdeel zijn van de onderwijsvisie van een hogeschool of universiteit.” – Jolien Dopmeijer, Projectleider Studenten